BREDE BASISZORG
De zoektocht naar taal geven aan brede basiszorg
Er gebeurt al heel wat rond brede basiszorg in scholen. Toch stellen we vast dat er geen gemeenschappelijk kader brede basiszorg is. Het ontbreekt scholen aan handvatten om focus en gedeelde taal te geven aan brede basiszorg.
In de internationale literatuur gingen we opzoek naar een raamwerk dat passend zou zijn binnen een vlaamse context. We maakten een bewerking van Finkelstein, Sharma & Furlonger - The inclusive practices of classroom teachers: a scoping review and thematic analysis (2021).
Het kader Brede Basiszorg bestaat uit 5 componenten:
- Stapsgewijze en gedifferentieerde instructie
- Organisatie van de klaspraktijk in functie van toegankelijkheid
- Positief klasklimaat met aandacht voor ex-/inclusie
- Opvolging leerproces en gedifferentieerd evalueren
- Verbindend samenwerken met andere betrokkenen in de klas
De klasleerkracht krijgt binnen dit kader een eerstelijnsrol. Hij kan een laagdrempelige rol spelen in de zorg voor leerlingen. De klasleerkracht staat het dichtst bij de leerlingen en komt het meest met hen in contact.
Door kwaliteitsvoller in te zetten op de relatie kan een positief klasklimaat gerealiseerd worden waar aandacht is voor ex- en inclusie. Zorg gaat namelijk niet gewoon over het kind, zorg houdt voor een groot deel al de relatie in tussen leerkracht en leerling. Een warme relatie is een belangrijke onderdeel om zorg te kunnen verlenen.
De manier waarop de leerkracht de klas organiseert kan er toe leiden dat meer leerlingen betrokken zijn en kunnen aanhaken aan het leerproces. Het gaat over het creëren van een toegankelijke klasomgeving. Om in te spelen op de verschillen zal de leerkracht de instructie differentiëren waarbij de leerling als een actieve participant van het leerproces wordt gezien. Cruciaal hierbij is differentiatie in evaluatie en goede opvolging.
Brede basiszorg gaat ook verder dan de individuele inspanningen van de klasleerkracht. Het gaat over verbindend samenwerken met andere betrokkenen zoals collega’s, ouders, leerlingen en externen. En dit alles binnen een ondersteunende werkomgeving.
Wil je aan de slag met het kader Brede Basiszorg, neem dan zeker een kijkje op de
inspiratiepagina voor handige tools en werkvormen.
"Elke leerkracht is zorgleerkracht"
We krijgen meer en meer oog voor diversiteit in het onderwijs. Elk kind leert anders en staat op een ander punt in zijn leren. Dit vraagt om differentiatie en een sterke brede basiszorg. Brede basiszorg kan niet meer als een aparte taak van de zorgleerkracht beschouwd worden maar is een noodzaak waar elke leerkracht een rol in kan spelen. Niet alleen de realiteit van de klaspraktijk stimuleert ons om hiernaar te streven, ook de wetgeving vraagt dit.
Het
Referentiekader voor Onderwijskwaliteit
beschrijft de kwaliteitsverwachting dat het schoolteam elke lerende een passende begeleiding biedt met het oog op gelijke onderwijskansen. Er wordt verwacht dat leerkrachten de mogelijkheden en de behoeften van de leerlingen detecteren en dat ze differentiëren waar nodig (Onderwijsinspectie, z.d.).
Het principe van handelingsgericht werken (HGW) concretiseert effectief onderwijs en effectieve leerlingbegeleiding, zodat onderwijsprofessionals beter kunnen omgaan met overeenkomsten en verschillen tussen leerlingen. De leraar speelt hierin een grote rol "élke leraar doet ertoe. Hij kan afstemmen op de verschillen tussen de leerlingen en zo het onderwijs passend maken" (Potential, z.d.).
Het Leersteundecreet stelt dat er een goed fundament moet voorzien worden in de brede basis en verhoogde zorg. Dit maakt van elke leraar een zorgleraar. En dit is iets wat élke leraar kan, vanuit een open geest, een open hart en een open wil.
Brede basiszorg gaat ook verder dan de individuele inspanningen van de klasleerkracht. Het gaat over verbindend samenwerken met andere betrokkenen zoals collega’s, ouders, leerlingen en externen. En dit alles binnen een ondersteunende werkomgeving.
