NETWERK
Omgaan met diversiteit doe je niet op een eiland
Samenwerking is nodig om kwaliteitsvol onderwijs voor alle leerlingen te bieden. De handelingsbekwaamheid van (toekomstige) leerkrachten voor inclusie vergroot wanneer je inzet op collectieve samenwerking. Het creëren van een brede basiszorg en verhoogde zorg doe je dus niet alleen.
HOE DIVERSITEIT NETWERKT!
De kracht van samenwerken in lerende netwerken
Binnen dit project werken lerarenopleiding en onderwijspraktijk samen in lerende netwerken. Lerarenopleiders, leraren en studenten groeien samen in het waarmaken van sterke brede basiszorg en verhoogde zorg in de klaspraktijk.
In een lerend netwerk wissel je informatie, kennis en ervaring uit tussen deelnemers om van elkaar te leren. Een lerend netwerk overstijgt afdelingen, teams en departementen. Het is een soort ‘uitwisselplek’ waarbij de deelnemers zich richten op dringende (leer)vragen uit de praktijk of vragen over de toekomst.
Het doel van het werken in lerende netwerken is drieledig:
- Inzicht verwerven in een netwerkgedachte in de eigen schoolpraktijk/ lerarenopleiding
- Het versterken van het netwerk van de eigen schoolpraktijk/ lerarenopleiding
- Het
versterken van
samenwerkingscompetenties.
Onder begeleiding van een
coach, scherpen lerarenopleiders, leerkrachten en studenten hun professionele kijk aan en versterken ze zich in het ontwerpen van flexibele leeromgevingen en het toegankelijk maken van krachtige leerprocessen voor elk kind.
Hoe doe je dat nu, effectief samenwerken in lerende netwerken?
Parameters voor STERKE SAMENWERKINGEN
Het uitbouwen van een krachtig netwerk doe je best bedachtzaam en doelgericht.
Binnen het project bouwen we verder op de inzichten van Potential en het doctoraatsonderzoek van Sannen (2020).
Een krachtig netwerk bestaat uit een aantal kenmerken: 1) veel verbindingen, 2) gedeelde verantwoordelijkheid, 3) divers en 4) doelgericht.
De netwerkthermometer
Om deze samenwerking tot op de klasvloer te verankeren in functie van diversiteit en inclusie zetten we in dit project in op de
netwerkthermometer. Dit is een instrument dat voortkomt uit Potential (https://potentialtoteach.be/) en het doctoraatsonderzoek van Sannen (2020) en kan helpen om helpt om het netwerk in beeld te brengen en
samenwerking
verder te verankeren. De netwerkthermometer ondersteunt om inzicht te krijgen in deze kenmerken en hier krachtiger op in te zetten.
Wil jouw team graag aan de slag met de netwerkthermometer dan kan je de netwerkthermometer en bijhorende leidraad
hier terugvinden.
Traject
Lerende netwerken zijn doelgericht en vertrekken vanuit de leervraag van de deelnemers. Om dit te bekomen geven we enkel tips vanuit het project mee:
- Breng samen duidelijk in kaart wat het doel is van het lerend netwerk: waarom komen wij samen en wat is een (urgente) leervraag
- Maak samen helder welke rollen we voor elke deelnemer zien.
- Bepaal vooraf samen het traject: het aantal sessies en waar en wanneer deze sessies zullen plaatsvinden.
- Het is van groot belang om te zorgen voor een veilige omgeving waarin elke deelnemer zich kwetsbaar mag opstellen
- Zorg in volgende sessies voor verdieping, breng externe kennis binnen indien dat nuttig is.
- Zorg voor tussentijdse evaluaties van elke bijeenkomst.
- Zorg voor een afsluitende sessie waar het bewust leren expliciet aan bod komt en ga na of er opvolging en/of nazorg nodig is.
Exemplarisch geven we hieronder het modeltraject mee voor de lerende netwerken binnen het project Diversiteit Netwerkt:
In dit traject onderzoeken lerarenopleiders, leraren en studenten samen, elkaars eigen praktijken, ervaringen met en perspectieven op diversiteit met ondersteuning van een coach. Het traject stelt voorop om (toekomstige) leraren en lerarenopleiders te versterken in het omgaan met diversiteit in hun onderwijspraktijk.
Per school nemen 2 leerkrachten deel aan een lerend netwerk samen met 1 lerarenopleider en 1 student.
Op basis van een intake (aan de hand van o.a. output van de netwerkthermometer en reflectie a.d.h.v. het kader Brede Basiszorg) werd het programma op maat van het netwerk samengesteld.
Het startmoment gaf ruimte om elkaar te leren kennen en de verwachtingen van de groep in kaart te brengen. Aan de hand van het zoeken naar een gemeenschappelijke leervraag rond brede basiszorg werd er inspraak gegeven in de leerdoelen. Met het modeltraject als vertrekpunt werd er ook van bij de start samen een traject bepaald: dat zijn minstens vier actiegerichte lerende netwerken onder begeleiding van een coach en geïnspireerd vanuit weloverwogen ondersteuningsinterventies en professionele input op maat. Elke sessie werd tussentijds geëvalueerd en aan- en bijgestuurd vanuit de wetenschappelijke opvolging. Tenslotte werd in een afsluitende sessie nagegaan of er een vervolg nodig was.
Je kan verschillende concrete voorbeelden van trajecten per thema terugvinden op de
inspiratiepagina.
