Het onderzoek

opzetten lerende netwerken/

wisselleren/
samenwerking

In alle lerende netwerken (10) werd een actieonderzoek gelopen zoveel mogelijk afgestemd op de criteria van Mercie (2015).

• Vertrekpunt eigen noden en vragen: Leervragen waren soms te vaag geformuleerd en gericht op acties buiten de klaspraktijk. Door het Kader Brede Basiszorg centraal te stellen kwam er gerichtheid in de leervragen.
• Vertaalslag dagelijkse onderwijspraktijk: Acties uitvoeren in de praktijk waarbij de omgeving reflectief wordt aangepast. ‘Wat werkt en waarom?’
• Koppeling inhoudelijke inzichten vanuit onderzoek: Kaders werden tijdens de bijeenkomsten handelingsgericht ingezet.
• Collectief en actief leren in de context van de school met bijeenkomsten gespreid over een jaar. De sessies werden zo ontworpen dat ze vooral een heel reflectief karakter kregen met veel aandacht voor uitwisseling en samen leren.
• Sterke begeleider/ coach met inhoudelijke know how: aandacht voor gelijkwaardige samenwerkingen - elke kennis/ ervaring doet er toe.

Er is netwerkbewustzijn   op gang gekomen. De kloof tussen lerarenopleiding en praktijk is in de lerende netwerken verkleind.

De vier kenmerken van een krachtig netwerk (1° Vele verbindingen 2° Verantwoordelijkheid niet -centraliseren 3° Diversiteit 4°Doelgerichtheid) werden gebruikt om de samenwerking te bespreken waarbij er een sterke bewustwording is ontstaan rond de valkuil om verantwoordelijkheid rond diversiteit door te schuiven en andere in de positie van expert te zetten (vb. lerarenopleider werd in de positie van expert gezet of zet zichzelf daarin, student heeft het gevoel niet te kunnen bijdragen).

brede basiszorg

&

verhoogde zorg

versterken

Diversiteit in zowel de onderwijspraktijk als in de lerarenopleiding wordt als een uitdaging gezien. Alle betrokkenen voelen de urgentie om met de diversiteit aan de slag te gaan.  In de uitwisselingen was er gerichtheid op wat er niet is (vb. te weinig middelen) en werden zaken besproken die buiten het handelen van de leerkracht lagen (vb. instroom leerlingen).

Er was nood aan een gemeenschappelijk kader rond de brede basiszorg/ verhoogde zorg zowel in de onderwijspraktijk als in de lerarenopleiding.  Er werd een kader ontwikkeld op basis van (FInkelstein, Sharma & Furlonger (2021) The inclusive practices of classroom teachers: a scoping review and thematic analysis). Dit kader heeft er voor gezorgd dat er gemeenschappelijke taal en kijken   rond brede basiszorg ontstond (professionele kijk). Dat zorgde ervoor dat er in het lerend netwerk grondiger en diepgaander gewerkt kon worden. Het kader zorgde voor actiegerichtheid – de overslag werd gemaakt naar het SAMEN DOEN. Het kader nodigde ook uit om klas- en schoolbreed te werken.

Er gebeurt al heel wat in de onderwijspraktijk rond brede basiszorg en verhoogde zorg. Leerkrachten zijn zich daar niet altijd van bewust. Daarnaast ervaren (toekomstige) leerkrachten een overload aan (theoretische) kaders. Tijdens het project werd meermaals de noodzaak benoemd om herkenbaar materiaal   te hebben dat de complexiteit van de Vlaamse onderwijspraktijk     laat zien. Tijdens het actieonderzoek werd daarom ook ingezet op materialisatie (o.a. videoclips van leerlinggesprekken). Het gaat over samen ontwerpen van datgene wat op dat moment nodig is. Dit materiaal diende ook als reflectiemateriaal om het actieonderzoek bij te sturen. Het ontwikkelde materiaal zorgde ook voor een diepe connectie lerarenopleiding en leerkrachten vb. inzetten van kennisclips, getuigenis van leerkracht in de opleiding, opzetten van bachelorproeven. etc.

versterken

van de

lerarenopleiding

Er zijn actieve netwerken/ uitwisselingen ontstaan tussen lerarenopleidingen en lerarenopleiders. Het zal wel een blijvende inspanning vragen om de netwerken te onderhouden.

De inzichten die voortvloeien uit contacten tussen onderwijspraktijk en lerarenopleiding kregen een duurzaam karakter door dialoogtafels te organiseren. Daarbij hanteerden we het kader Brede basiszorg en de materialisatie van de lerende netwerken. Op deze manier is er gerichtheid op ‘HOE’ leiden we studenten op in de brede basiszorg.

Het inzetten van de kennisclips en materialen  uit de lerende netwerken vermindert de kloof tussen theorie en praktijk.

Docenten gaven aan dat ze studenten vooral ook voorbereiden op diversiteit door zelf rolmodel te zijn. Rolmodel zijn, leidt niet automatische tot transfer. Het kader van de brede basiszorg kan ook helpend zijn om het handelen van de docenten te expliciteren en denkkaders van zowel de docent als student uit te dagen